Βάσω Αλλαγιάννη – Svarno: Μια γυναίκα που έγραψε λαϊκά τραγούδια, τραγούδησε, ζωγράφισε, φωτογράφισε

Βάσω Αλλαγιάννη: Η ζωή της ελληνίδας συνθέτριας, τραγουδίστριας, ζωγράφου, φωτογράφου – Οι συνεργασίες, η σχέση με τον Μανώλη Ρασούλη, η ενασχόληση με το reiki.

Όλα ξεκίνησαν από τον κύριο Γιώργο. Είναι καθηγητής κλασσικής κιθάρας στο Μαρκόπουλο. Τον είχε συμφωνήσει η Βάσω Αλλαγιάννη να έρχεται από το Μαρκόπουλο στο Πόρτο Ράφτη να κάνει μαθήματα κιθάρας στην Πηγή, την κόρη της. Θα ερχόταν με το λεωφορείο των επτά και θα επέστρεφε με το τελευταίο, των εννιά. Δύο φορές την εβδομάδα. Η Πηγή ήταν ζωηρή. Έτρεχε αλλού και ξέχναγε το μάθημα. Δεν νοιαζόταν. Της φαινόταν και αγγαρεία. Η Βάσω τον ντρεπόταν τον δάσκαλο, να επιστρέφει άπραγος κι έκανε εκείνη το μάθημα. Εκδηλώθηκε το ταλέντο της και πες πες βρήκε μονοπάτι να εκφραστεί.

Ο πατέρας της ήταν ο Τάκης ο ψαράς. Χαριτωμένος άνθρωπος με δικό του καΐκι. Έπαιζε μπουζουκάκι και είχε φίλο του τον Ιορδάνη Τσομίδη. Τον θρύλο του μπουζουκιού. Η κυρία Γεωργία η μάνα της, είχε την μοναδική ταβέρνα στο Πόρτο Ράφτη. Μπροστά στον γιαλό. Είχαν ένα σπίτι ορθάνοιχτο στη χαρά και στην καλοσύνη. Στην ταβέρνα, μαζεύονταν καλλιτέχνες και φιλότεχνοι θαμώνες. Γλύπτες, ζωγράφοι, στιχουργοί, ποιητές και ντόπιοι. Αρβανίτες. Ο Νίκος Καρούζος, ο Γιάννης Νεγρεπόντης, ο Πυθαγόρας, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Άκης Δασκαλόπουλος, ο Φώντας Λάδης, ο Αχιλλέας Θεοφίλου. Λες και βρήκαν καταφύγιο. Ερχόταν και η Χαρούλα Αλεξίου και θα γίνουν φίλες με τη Βάσω Αλλαγιάννη. Πήγαινε και ο Νίκος Ανδρεάκος που έφτιαχνε γιγαντοαφίσες σε κινηματογράφους. Στο Αθήναιον. Το αντίπαλο δέος του Βακιρτζή. Η Βάσω είναι ευφάνταστη, δημιουργική και χρυσοχέρα. Ζωγραφίζει, μαζεύει κοχύλια, βότσαλα, ξυλαράκια τα δένει με νήματα, κορδέλες, στολίζει, χαρίζει. Είναι μια γυναίκα που βλέπει τα βράδια τον ουρανό και μετράει τ’ άστρα. Σαν να περιμένει κάτι. Τα ποιήματα που θα γράψει από τότε φαινόταν πως τα είχε μέσα της. Θα πιάσει φιλίες με τον Νίκο. Ένα βράδυ, ο Νίκος θα φέρει την Δώρα Σιτζάνη. Σταρ του σινεμά. Η Σιτζάνη θα φέρει τον ερωτευμένο Μάνο Λοΐζο. Ο Μάνος γίνεται μόνιμος θαμώνας. Του παραχωρούν ένα δωμάτιο. Είναι ο πρώτος που θα ακούσει τα τραγούδια της Βάσως. Θα ακούσει τον «Γλάρο». Τον τραγουδούσε με την κιθάρα της, στο μέσα δωμάτιο. Άνοιξε την πόρτα ο Μάνος και στάθηκε με το κεφάλι γυρτό στον ώμο της και της είπε: «Ωχ κόλλησες το μικρόβιο κι εσύ αυτή η αρρώστια δεν περνάει ποτέ. Καλωσήρθες στην παρέα των τρελών…»

Συγκινείται. Την ενθαρρύνει. Θα ξεκινήσουν μια μουσική συνομιλία. Της κάνει δώρο μια κιθάρα «Παναγή». Χειροποίητη κιθάρα από ιστορικό μάστορα. «Καλός ο κύριος Γιώργος, αλλά να πας στον  Νότη Μαυρουδή, να σου κάνει κιθάρα. Θα του μιλήσω εγώ».

Θα ταξιδεύει από το Πόρτο Ράφτη στο Νέο Κόσμο, στην οδό Κασομούλη, που ήταν ο Νότης. Τέσσερα χρόνια πήγαινε. Θα προοδεύσει και θα γίνει η καλύτερη μαθήτριά του. Η γλυκύτητά τους, θα τους κάνει φίλους. Ο Νότης την προορίζει για κλασική κιθαρίστρια. Εκείνη έχει άλλες ανησυχίες. Τα τραγούδια τη φωνάζουν κάθε βράδυ.

Στο Πόρτο Ράφτη, με τις παρέες του Λοΐζου θα εμφανιστεί και ο Μανώλης Ρασούλης. «Τι γυρεύεις εδώ»; θα τη ρωτήσει αυθόρμητα. Σαν να έβλεπε ένα ξωτικό. Με τη Βάσω θα εκδηλωθεί μια έλξη καρμική. Θα του ιστορίσει για την προγιαγιά της, που ήταν υπερήφανη και πεισματάρα και μιλούσε μόνο Αρβανίτικα. Πώς της έμαθε σιγά σιγά τα Ελληνικά.

Για το σχολείο της που ήταν μπροστά στην θάλασσα. Για τα πυροφάνια που πήγαινε μόνη της με τη βάρκα. Για ιστορίες με γοργόνες, δελφίνια και ξωτικά της θάλασσας, που τις έλεγαν οι θαλασσινοί. Σαν να της τα έλεγε ο Κόντογλου. Εκείνος θα της πει για το ανήσυχο πολιτικό του παρελθόν. Για το μίξερ των ιδεών που έχει στο μυαλό του. Για τα επιτεύγματά του. Τα τραγούδια του. Τα ερωτηματικά του. Θα έρθουν πολύ κοντά. Την προτρέπει. «Έλα στην Αθήνα θα σε κάνω την πρώτη ρεμπέτισσα συνθέτρια». Θέλει να την αλλάξει. Θα αναλάβουν και οι δύο την ευθύνη.

Θα φύγει από το Πόρτο του Ράφτη και θα κατέβει στην Αθήνα. Θα μείνει στην αρχή στου Λοΐζου, στη Φιλοθέη. Αλλάζει ζωή. Μετά θα μείνουν μαζί. Ρασούλης, Αλλαγιάννη. Δαφνομήλη και Σεργίου Πατριάρχου. Θα γράψουν τραγούδια μαζί. Ο Ξυδάκης μένει στον επάνω όροφο και ετοιμάζει τα «Τα Δήθεν». Περπατάνε και φιλοσοφούν και σκαρώνουν τραγούδια. Πηγαίνουν με τα πόδια στη Φιλοθέη στον Λοΐζο και επιστρέφουν. Δύο ώρες να πάνε, δύο ώρες να ‘ρθούνε. Περιπατητική σχολή. Η Γιόγκα της βόλτας. Η Βάσω που είναι γοητευμένη με το ανεξήγητο, προτείνει στον Μανώλη να πάνε στην Ινδία να βρούνε δάσκαλο. Να βρούνε τον Rajnneesh. Έχει δύο βιβλία από τη φίλη της, Κάθρην Γραίγου, της πρώτης ελληνίδας μαθήτριας του. Το αποφασίζουν. Φεύγει πρώτα ο Μανώλης και ακολουθεί η Βάσω. Αθήνα – Βομβάη δώδεκα ώρες τότε, και μετά, με το λεωφορείο πέντε – έξι ώρες για την Πούνα. Πήγαν μόλις είχαν τελειώσει οι μουσώνες. Στο Ashram του Bhagwan Shree Rajneesh. Επικρατεί ένας διάχυτος ενθουσιασμός, ένας δημιουργικός δυναμισμός. Αμερικανοί, Αυστραλοί και Ευρωπαίοι. Θα συναντήσουν και Έλληνες. Παρακολουθούν τις ομιλίες του Bhagwan και δεν ξέρουν όλοι καλά αγγλικά. Ακολουθούν με τη διαίσθηση. Τρέχουν στα διάφορα εργαστήρια αυτογνωσίας, τις ψυχοθεραπευτικές μεθόδους, τα ολιστικά θεραπευτικά συστήματα, τους διαλογισμούς, ζωγραφικές, μουσικές, χοροί και πολλά άλλα. Κυκεώνας. Νέες ματιές, νέες ελευθερίες, νέες πειθαρχίες. Θαυμασμός και απορίες. Τα βράδια η ελληνική ομάδα τραγουδάει. Είναι πατρίδα το τραγούδι.

Επιστρέφουν «βαπτισμένοι» μαθητές «Sannyasin». Deva Parinito και Deva Svarno. Αισθάνονται αναγεννημένοι. Φοράνε ρούχα σύμβολα και ένα μενταγιόν, «μάλα», με τη φωτό του δασκάλου να τους φυλάει την καρδιά. Έχουν τρομερή ενέργεια και δεν κάθονται λεπτό. Σαν απόστολοι. Είναι δύο φωτιές. Ο Μανώλης είναι μια φωτιά που θέλει να αλλάξει τον κόσμο. Η Βάσω είναι μια φωτιά που θέλει να ζεστάνει τον κόσμο.

Σε μια «ξαφνική συναυλία» τους, με διοργάνωση της τελευταίας στιγμής και εκ των ενόντων, θα βρεθούμε στο ίδιο πατάρι όλοι, η παλιοπαρέα.

Πάνε στην Κρήτη, στη Νεάπολη που δουλεύει η Πηγή. Οι ντόπιοι λένε «Ήρθαν οι πορτοκαλήδες»! Ζωγραφίζουν και στολίζουν τους δρόμους με χρώματα, κόλλες γλασέ, σαρίες και πανιά. Τραγουδάνε στους δρόμους και στις πλατείες. Φρικιά!

Πάνω στου Γιούχτα το βουνό σχηματίζεται το προφίλ του Δία είναι και ένα εκκλησάκι που μοιάζει να είναι το τρίτο του μάτι. Εκεί θα στήσουν την γιορτή τους, τα «Εικοσαύγουστα». Τραγούδια, φαγοπότια και διαλογισμοί.

Θα επεκταθούν στην Πρέβελη στη Νότια Κρήτη που στήνουν καταυλισμό με καλύβες κάτω από τους φοίνικες. Μια αχαλίνωτη χαρά. Η Κρήτη ξαναζεί μια νέα χιππία!

Ο Ρασούλης θα γράψει το «ΑΥΓΟ», ένα «one man show» πόνημα με υπότιτλο «Το πιο γκαγκάν περιοδικό των Βαλκανίων». Είναι ένα φιλοσοφικοκοινωνικοπολιτικό και αισιοδοξεί να είναι περιοδικό. Θα το εκδώσει η Βάσω. Θα εκδώσει και τις ομιλίες του Rajneesh για τον Ηράκλειτο που δόθηκαν στο Ashram με αφορμή τους Έλληνες μαθητές του. Τίτλος «Η κρυμμένη Αρμονία».

Το 1981 θα εμφανιστούν μαζί στους Αγώνες Τραγουδιού του Μάνου Χατζιδάκι στην Κέρκυρα με ένα τραγούδι που γράφτηκε στο περπατητό στην Κρήτη. Το «Αχ Ελλάδα σ’ αγαπώ». Παρά την ευγενική επιμονή του Μάνου Χατζιδάκι να διαγωνιστεί το τραγούδι, ο Ρασούλης αρνείται. Κάτι τον φοβίζει από την κριτική επιτροπή. Θα φιλοξενηθεί όλως εκτάκτως εκτός διαγωνισμού. Θα γίνει ο δεύτερος εθνικός ύμνος των Ελλήνων της καρδιάς. Θα ζυμωθεί στις παρέες και στα στέκια κι όταν το πει ο Παπάζογλου στον Λυκαβηττό θα γίνει η μεγάλη έκρηξη.

Το 1981 φεύγει κυνηγημένος ο Bhagwan από την Ινδία για το Oregon και γίνεται Osho. Το 1982 η Βάσω και ο Μανώλης χωρίζουν. «Ζήσαμε φτωχικά σε υπόγεια με πλημμυρισμένα σιφώνια και την Ασφάλεια συνέχεια πίσω μας και γύρω μας» θα γράψει ο Ρασούλης. Πέντε χρόνια κράτησε η ηφαιστειώδης δημιουργική τους σχέση. Η Svarno και ο Parinito δεν χώρισαν ποτέ. Τα τραγούδια τους θα επικυρώνουν διαρκώς την ένωσή τους.

Ο Μανώλης θα περάσει από το σπίτι της Βάσως και θα της αφήσει το «Σαν πεθάνει μια αγάπη». Για κείνην το έγραψε. Και θα φύγει για τη Νέα Υόρκη με τα πράγματά του, σε μια νάιλον σακούλα. Οι δρόμοι τους θα χωρίσουν.

Η Βάσω είναι λαϊκή τραγουδοποιός. Είδος σπάνιο. Πρωτοπορεί με ένα αισθαντικό τραγούδι που αποτυπώνει την γυναικεία ευαισθησία και τη μεταφυσική της ανησυχία. Θα γράψει για τον πόνο, τα πάθη και τα λάθη. Με ένα τρυφερό ουσάκ, που σου κλέβει την καρδιά. Σαν να είναι ύμνος. Είναι ο βυζαντινός πλάγιος του πρώτου, που τον χρησιμοποιεί σαν τον δάσκαλό της τον Λοΐζο. Σαν να είναι μπαλάντα. Θα εντυπωσιάσει η γραφή της. Μετά τη συνεργασία της με τον Ρασούλη θα γράψει όπως παλιά, στίχο και μουσική.

Τραγούδια βιωματικά.

Το 1984 κυκλοφορεί το «Χαράτσι» του Νίκου Παπάζογλου. Tα δύο τραγούδια του ζεύγους είναι μεταδοτικοί ιοί και γίνονται τα αγαπημένα της νεολαίας. Το «Λεμόνι στην πορτοκαλιά» σαν Αρβανίτικο συρτό. Ο μελλοντολογικός Υδροχόος με την εντυπωσιακή ενορχήστρωση, όντως θα ανάψει μεγάλες φωτιές. Δεκαπέντε χρόνια μετά το «The age of Aquarius» των 5th Dimention.

Είναι το τραγούδι που προαναγγέλλει τη νέα εποχή και τις νέες της αναζητήσεις.

Ο Παπάζογλου στον επόμενο δίσκο του, τα «Σύνεργα» θα τραγουδήσει το «Απόψε σιωπηλοί» της Βάσως. Ένα ανάγλυφα βιωματικό τραγούδι χωρισμού. Είναι γυναικείο και ο Νίκος δεν θα επέμβει να το κάνει ανδρικό. Θα το αφήσει στην αλήθεια του. Και θα βουρκώσουμε περισσότερο.

Η Βάσω θα αρχίσει εμφανίσεις στα ρεμπετάδικα παίζοντας με γνωστούς και άγνωστους φίλους. Θα γίνει μόνη της το όνειρο του Μανώλη.

Θα παίξει με τον θρύλο Ιορδάνη Τσομίδη και θα φτάσει η χάρη τους στην Ουτρέχτη. Μετά τη συνεργασία τους με τον Γιώργο Ζήκα στον δίσκο της Γιούλης Τσίρου θα παίξουν ζωντανά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Είναι γλυκιά και προσηνής. Δίνει τα τραγούδια της σε όποιον της ζητήσει. Χωρίς δεύτερη σκέψη. Είναι η Svarno. «Η Αγάπη χωρίς αντάλλαγμα». Τα καλοκαίρια πηγαίνει στην Ινδία. Θα γίνει Master Reiki και γιατροκομεί και εμψυχώνει γνωστούς και αγνώστους.

Το 1994 η Πίτσα Παπαδοπούλου θα επανεκτελέσει το «Πού πάει η αγάπη όταν φεύγει» και θα το παίζουν από τότε τα ράδια και τις νύχτες τα στερεοφωνικά των αυτοκινήτων στην διαπασών. Υπογραμμίζοντας το ερώτημα.

Το 1995 κυκλοφορεί ο εξαιρετικός δίσκος του Μανώλη Λιδάκη.

«Τέσσερις κύκλοι τραγουδιών». Ο πρώτος κύκλος είναι της Βάσως και αυτός ο «πρώιμος γλάρος» θα φωλιάσει στην καρδιά μας. Αλλά δίπλα του θα κάτσει το «Δεν είσαι πουθενά».

Θα δισκογραφήσει με την Αρετή Κυπραίου, τη Βούλα Σαββίδη, την Άννα Ζήση, τον Σταύρο Λογαρίδη, τον Δημήτρη Μπάση, τη Χαρούλα Αλεξίου, τη Γλυκερία και τον Βασίλη Λέκκα.

Το 2004 κυκλοφορεί έναν ορχηστρικό δίσκο στη Libra και η αφρόκρεμα των μουσικών θα συμβάλουν να βγει ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα. Γιάννης Σπάθας, Θύμιος Παπαδόπουλος, Βαγγέλης Καρίπης, Θάνος Γκιουλετζής, Haig Yazdjian, Γιώτης Σαμαράς, Τάκης Πατερέλης, Ματί Παλαιολόγος.

Με έχει εισάγει στο Reiki σε ένα τριήμερο σεμινάριο. Έχουν ανοίξει οι πόρτες μας. Θα μου συστήσει μια εργασία που ξεκίνησε ο Γιώργος Κορδέλας για την Κατερίνα Γώγου και έχει μείνει ατελής. Θα αναλάβω με χαρά, σαν σε παλιά υποχρέωση. Θα το ολοκληρώσουμε με τον Γιώργο και θα κυκλοφορήσει το βιβλίο – cd «Κατερίνα Γώγου – Πάνω κάτω η Πατησίων». Η Βάσω θα μελοποιήσει και θα τραγουδήσει το ποίημα «Με κόκκινο» (Με το κεφάλι θρύψαλα).

Η καλλιτεχνική της φύση μετά τις ζωγραφιές, θα την οδηγήσει πίσω από το σκόπευτρο της φωτογραφικής μηχανής. Θα τραβήξει ωραίες φωτογραφίες και θα τις επεξεργαστεί για να τους δώσει την ποίηση που φαντάζεται. Θα τις εκθέσει. «Η φαντασία της πραγματικότητας». Θα έρθει και η φίλη της, η Χάρις Αλεξίου στην έκθεση.

Ο Ρασούλης θα γράψει για τη Βάσω..*

«..σαν μικρή θύελλα, σαν σπάνιο ζωϊκό ένστικτο, σαν εύθραυστη κινέζικη πορσελάνη, σαν το αγριοκάτσικο του Πόρτο Ράφτη, σαν την κόρη του Τάκη του ψαρά, σαν την κόρη της Γιωργίας, σαν τη μαμά της Πηγής, σαν αυτή που μ’ αγάπησε και με ξαγάπησε, τη χρυσοχέρα, την πονεμένη, την αυτοπροδομένη, τη ρεμπέτισσα».

«Ξεχείλιζε από μια ομορφιά και μια δίψα για ζωή. Ανθρώπινη, πονεμένη, κάτι από τη Φρίντα Κάλο, κάτι από τους ρεμπέτες των λιμανιών, κάτι από τα τριαντάφυλλα τα άγρια των αγρών».**

Θα παρουσιάσει τα τραγούδια της στον Σταυρό του Νότου.

Θα έρθει και ο Ρασούλης και θα τραγουδήσουν μαζί τα δικά τους. Τελευταία φορά επί σκηνής.

Στις 5 Μαρτίου 2011 θα φύγει από αυτές τις διαστάσεις ο Μανώλης Ρασούλης. Η Βάσω θα πρωτοστατήσει σε πολλά αφιερώματα για τον Μανώλη μικρά και μεγάλα.

Το 2012 η Χάρις Αλεξίου θα πάρει μια πρωτοβουλία και θα κάνει ένα δίσκο αφιέρωμα στον Μανώλη Ρασούλη, την «Τρίπλα» με τους παλιούς του συνεργάτες. Εκεί είναι και τα ανέκδοτα της Βάσως με τον Ρασούλη.

Θα τους καλέσω με τον Γιώργο Ζήκα και θα κάνουμε τον δίσκο «Η αγάπη είναι ελεύθερη» για τη Γλυκερία.

Θα εμφανιστεί στο Θέατρο Badminton με τους φίλους της, Χάρις Αλεξίου, Μανώλης Λιδάκης, Πίτσα Παπαδοπούλου, Βασίλης Λέκκας.

Η Βάσω Svarno θα βαδίσει αθόρυβα. Θα αλλάξει αθόρυβα. Θα γράψει αθόρυβα. Θα συνεργαστεί αθόρυβα. Αθόρυβα θα φύγει στις 27 Ιουνίου 2022.

Πρώτη θα το ανακοινώσει η φίλη της, η Χάρις Αλεξίου με τα παρακάτω λόγια…

«Αυτή η γυναίκα που ήταν τόσα πολλά πράγματα.
Η “Svarno”.
Που έγραφε τραγούδια
Που θεράπευε με Reiki
Που συμβούλευε με αυτογνωσία
Που αγαπούσε με πάθος
Που κάπνιζε πολύ
Που έραβε
Που έπλεκε
Που μας μάλωνε να ξυπνήσουμε
Που γελούσε σαν μωρό
Που τραγουδούσε
Που ταξίδευε πολύ
Που μας γέμιζε δώρα

Η Βάσω Αλλαγιάννη που την τραγούδησα κι εγώ με τους στίχους του Ρασούλη και τους δικούς της στον Ζαμπέτα όπως την τραγούδησαν και τόσοι άλλοι.

Η “Svarno” η φίλη μου και master μου στο Reiki

Έφυγε ήσυχα στον ύπνο της για να αναπαυτεί για πάντα».

Ευχαριστούμε την Αλόκα Αλλαγιάννη, τον Γιώργο Κουτσονάσιο Deepak για τη συνεργασία και τις φωτογραφίες από το αρχείο τους.

* Περιοδικό Λαϊκό Τραγούδι.

** Αυτοβιογραφία Ρασούλη. 

 

Δημοσιεύθηκε επίσης στην Athens Voice εδώ