Λίγο πριν το «ΦΛΟΥ», Νίκος Σπυρόπουλος, Μάκης Μπλαζής, Αντρέας Μουζακίτης, Κώστας Κουρεμένος, Βασίλης Σπυρόπουλος, Παύλος Σιδηρόπουλος, αρχείο Μανώλη Νταλούκα
Σπυριδούλα: Η επεισοδιακή συναυλία του ιστορικού συγκροτήματος στην Αθήνα το 1977 και το τραγούδι «Νάυλον Ντέφια και Ψόφια Κέφια»
Ήρθαμε στην Αθήνα τον Σεπτέμβρη του 1967 και εγκατασταθήκαμε στην Πλατεία Κολιάτσου. Ήταν γειτονιά που πύκνωνε από την εσωτερική μετανάστευση. Δυο τετράγωνα πιο κάτω ήταν το σχολείο της γειτονιάς. Τριώροφο. Κυριαρχούσε στη Νικοπόλεως. Ανάμεσα Λυσιατρείου και Κολιάτσου. Η’ Γυμνάσιο Αρρένων Μιχαήλ Νομικός.
Ένα κτήριο Bauhaus. Ένα μεγάλο γάμα. Ευήλιο. Ψηλοτάβανο με μεγάλα παράθυρα και με μια τσιμεντοστρωμένη αυλή. Σκληρή βιομηχανική αρχιτεκτονική. Στέγαζε 2. 000 μαθητές. Πρωί, απόγευμα, βράδυ. Εργοστάσιο.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ο Φιλοποίμην Φίνος, ο Άγγελος Τερζάκης, ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ο Μέντης Μποστατζόγλου (Μποστ), ο Γιάννης Σπανός, ο Μίνως Βολονάκης αλλά και νεώτεροι καλλιτέχνες και διανοούμενοι πέρασαν από εκεί. Ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Δημήτρης Μητροπάνος, ο Τσάρλυ – Ιπποκράτης Εξαρχόπουλος από τους Νοστράδαμος, ο Παύλος Σιδηρόπουλος, ο Αλέξης Γκόλφης, ο Αντώνης Καφετζόπουλος, ο Σάββας Σαββόπουλος και άλλοι. Οι πρώτες καλλιτεχνικές μου επαφές εκεί έγιναν. Στην Κολιάτσου έμενε ο Τόνυ Μαρούδας με τον γιό του Μικαέλλο και λίγο πιο κάτω ο Βαγγέλης Παπαθανασίου και ο Λουκάς Σιδεράς. Ο Δημήτρης Πουλικάκος γεννήθηκε και μεγάλωσε Θήρας και Ιεροσολύμων στην Πλατεία Αγάμων νυν Αμερικής. Εκτός από αυτήν την καλλιτεχνική σφηκοφωλιά οι όχθες της Πατησίων είχαν ένα γενικότερο αναβρασμό. Κινηματογράφοι, νυχτερινά κέντρα, κλαμπάκια ντισκοτέκ, μπιλιάρδα. Αυτή η κινητικότητα χρωματίστηκε πολιτικά στη μεταπολίτευση. Φούντωσαν οι προσδοκίες για μια καλύτερη ζωή. Το κενό εξουσίας άφηνε χώρο για διεκδικήσεις, νέες κοινωνικές τάσεις, άλλες οπτικές, ριζοσπαστικές εκφράσεις για νέους σχηματισμούς. Τέλη της δεκαετίας του 1970 τα Πατήσια ήταν ένα καλλιτεχνικό χωνευτήρι ταχείας ωρίμανσης. Ένα κύμα αμφισβήτησης ξεδιπλωνόταν. Ένα αιθερικό νήμα συνέδεε τις παρέες. Συγκροτήματα, περσόνες, ηθοποιοί, διανοούμενοι.
Πάνω κάτω στην Πατησίων. Τότε κυκλοφορεί το σλόγκαν «Εμείς απ’ τα Πατήσια ξηγιόμαστε στα ίσια»!
Ο Παύλος Σιδηρόπουλος μένει στη Δροσοπούλου, η Κατερίνα Γώγου στην Τροίας, η Σπυριδούλα στη Λήμνου, η Οπισθοδρομική Κομπανία στην Τήνου, ο Νίκος Ψυρούκης στη Βλαβιανού, ο Στέλιος Ελληνιάδης με τον Αντώνη Καφετζόπουλο και τη «Μουσική Γενιά» έχουν γραφεία στην πλατεία Καλλιγά, ο Παντελής Καραχισαρίδης Bees με τους Anathema the time είναι στη Φωκίωνος. Όλοι συμμετέχουν με τον δικό τους τρόπο, ο καθείς στην αναδίπλωση των κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων. Συναυλίες συμπαράστασης και διαμαρτυρίας για απεργούς, αντιρρησίες, διωκόμενους. Συναυλίες σε καταλήψεις, συναυλίες για οικονομικές ενισχύσεις. Αργά συναντιόμαστε στο «Ρεφρέν», ένα 24ώρου βάσεως γαλακτοζαχαροκαφενείο, Πατησίων και Κοδριγκτώνος.
Σπυριδούλα, Μάκης Μπλαζής, Ανδρέας Μουζακίτης, Νίκος Σπυρόπουλος, Βασίλης Σπυρόπουλος © Γιώργος Κοτσμανίδης
Γείτονες αλλά και σχεδόν μακρινά ξαδέρφια ήταν η «Σπυριδούλα» που έμεναν κοινοτικά σε ένα διώροφο πύργο στη Λήμνου 1. Οι αδελφοί Σπυρόπουλοι ο Βασίλης και ο Νίκος, ο Κώστας Κουρεμένος, ο Ανδρέας Μουζακίτης συμμαθητής από το Η’ Γυμνάσιο, ο Γιώργος Κοτσμανίδης και ο Μάκης Μπλαζής φίλοι από τα χρόνια της θητείας μου στον Βόλο. Συνοδοιπόρος ο Γιώργος Γαϊτάνος που βάφτισε καίρια το συγκρότημα Σπυριδούλα. Φιλόμουσα κορίτσια κάνουν τη διαδρομή Τήνου – Λήμνου και τούμπαλιν.
Πρόβα των Σπυριδούλα, αρχείο Μανώλη Νταλούκα
Η Σπυριδούλα είχε φανατικό κοινό. Χωρίς δίσκο. Παρέες από τα Πατήσια και τα Εξάρχεια με ιδεολογικό πρόσημο. Το ρεύμα αποτυπώθηκε στη συναυλία των Socrates στο Σπόρτιγκ στις 26 Δεκεμβρίου του 1977. Στην προπώληση οι διοργανωτές διαπιστώνουν ότι κάποιοι ζητούσαν εισιτήρια για τη Σπυριδούλα. Άνοιξαν την συναυλία των Socrates. Έπαιξαν χωρίς soundcheck. Δεν περίσσεψε χρόνος. Το ρεπερτόριο τους είναι covers. Είναι σοκ στην πρώτη σου συναυλία να παίζεις μπροστά σε 2.500 άτομα και να προσπαθείς να φτιάξεις και ήχο.
Βασίλης Σπυρόπουλος, Τάσος Φωτοδήμος, Τόλης Μαστρόκαλος, αρχείο Τάσου Φωτοδήμου
Στις 28 Δεκεμβρίου παίζουν support στη συναυλία των «Ακρίτας» του Σταύρου Λογαρίδη. Progressive Rock. Το συγκρότημα του Λογαρίδη έχει ανασυνταχθεί και θα παρουσιάσει και νέο υλικό στο Λουζιτάνια. Guest ο Δημήτρης Πουλικάκος και ο Βλάσης Μπονάτσος. Η συναυλία είναι sold out! Πάλι δεν μένει χρόνος για τη Σπυριδούλα για soundcheck ενώ το είχαν θέσει ως όρο απαράβατο. Μετά τη Σπυριδούλα θα βγουν οι μουσικοί των «Ακρίτας», η Αριάδνη McKinnon, keyboards, ντυμένη σαν τη Cindy Lopper, ο Δήμης Παπαχρήστου, κιθάρα, ο μόνος που παρέμεινε από τον παλιό Ακρίτα, ο Ηλίας Μαρινάκης μπάσο από τους Πελόμα, ο Νίκος Πίπιλας από τον Πειραιά, στα τύμπανα. Μαζί τους είναι ο Γιάννης Παπαδόπουλος κημπορντίστας και ιδιοφυία στους προγραμματισμούς και στις αναζητήσεις. Η Αριάδνη θυμάται πως ο Γιάννης δοκίμασε ένα ψυχεδελικό πείραμα. Είχε προγραμματίσει το EMS VC3 να παράξει ψυχακουστικά ηχοκύματα πριν τη συναυλία για να έχουν ένα «έντονο» κοινό. Η “progressive” μπάντα θέλει “aggressive” κοινό. Θα παραταχθούν για να συνοδεύσουν τους guests. Από κάτω το κοινό είναι φρικιά των Εξαρχείων και φρικιά του Κολωνακίου. Ένα μίγμα εύφλεκτο. Μετά τη Σπυριδούλα εμφανίζεται ο Βλάσης σαν σταρ του σινεμά χορεύει και τραγουδάει. Όποιος είχε κάνει το line up έχει κάνει λάθος. Το κοινό τον κοιτάει μουδιασμένο. Οι «πιουρίστες» δυσανασχετούν. Στη συγκεκριμένη σειρά το ταλέντο του Βλάση ενοχλεί. Το χειροκρότημα είναι παγωμένο. Στο τρίτο τραγούδι ο Βλάσης έχει ενοχληθεί και τραγουδάει το ακυκλοφόρητο ακόμα «Τη φάτσα μου βαρέθηκα» και δίνει αφορμές να τον σχολιάσουν αρνητικά. Επιτίθεται λεκτικά στο κοινό. Είναι έτοιμος να τα βάλει με τα 700 τόσα άτομα που είναι από κάτω. Δημιουργείται ένα κομφούζιο. Και ως από μηχανής θεός εμφανίζεται ο Πουλικάκος και με μια ζεστή αγκαλιά τον απαγάγει από τη σκηνή. Βγαίνει ο Λογαρίδης σαν θιγμένος οικοδεσπότης και προσπαθεί να ηρεμήσει το ενοχλημένο κοινό. Κάτι λέει ο ηχολήπτης από τον εξώστη και ο Σταύρος του λέει «Σκάσε εσύ» από το μικρόφωνο επί σκηνής. Η μπάντα ξεκινάει για να ηρεμήσει η μουσική τα πνεύματα. Μέσα στην αναμπουμπούλα καταφθάνει από το βάθος της αίθουσας ένας μαλλιαρός φουριόζος που θεωρεί προσωπική προσβολή το «Σκάσε» του Σταύρου. Έξαλλος ακροπατώντας ακροβατικά στις ράχες των καθισμάτων φτάνει και πηδάει στη σκηνή. Ο Σταύρος τραγουδάει και δεν δίνει σημασία στον έξαλλο τύπο που τον έχει προσεγγίσει και του φωνάζει επίμονα στο αυτί «Είσαι μαλάκας». Στο τρίτο την ακούει, χάνει την ψυχραιμία του και προσπαθώντας να τον απομακρύνει του ρίχνει μια γροθιά και λέει «μετά έχασα το φως μου». Γιατί του ανταπέδωσε τη γροθιά ο έξαλλος. Πάλι εμφανίζεται ο Πουλικάκος στον ρόλο του σωτήρα και του νοσοκόμου. Τους χωρίζει και τον μεταφέρει στα καμαρίνια. Ο Δήμης οπλίζεται με το μπράτσο της κιθάρας να αντιμετωπίσει τους καταληψίες αλλά αλλάζει γνώμη. Ο Νώντας ο μεταφορέας σώζει την Αριάδνη και σηκωτή την εξαφανίζει στα παρασκήνια. Επικρατεί ένα χάος. Έγινε κατάληψη της σκηνής από τους αγανακτισμένους. Μουσικοί καλλιτέχνες και διοργανωτές έχουν κρυφτεί στα καμαρίνια. Στην αναμονή κάποιοι φωνάζουν «Σπυ-ρι-δού-λα»! Σε λίγο οι περισσότεροι ζητούν τη Σπυριδούλα. Μετά από διαπραγματεύσεις θα βρεθεί μια συμβιβαστική λύση. The Show must go on. Θα ξαναπαίξει η Σπυριδούλα και μετά θα συνεχίσει τη συναυλία ο Λογαρίδης με πρησμένα χείλια με τους «Ακρίτας». Ο Πουλικάκος θα εμφανιστεί αργότερα με την τσάντα του γιατρού και με τα μαγικά του κρουστά θα επαναφέρει το χαμένο κέφι.
Ο Γιάννης Παπαδόπουλος την επόμενη χρονιά θα φύγει και θα πάρει μαζί του τα μυστικά του. Δεν θα διευκρινιστεί ποτέ αν το ψυχεδελικό του πείραμα πέτυχε ή αν η Σπυριδούλα είχε φανατικό κοινό.
Σπυριδούλα, 1978, Μελίνα Καρακώστα, Παντελής Καραχισαρίδης Bees, Νίκος Ζιώγαλας, Νίκος Σπυρόπουλος, Βασίλης Σπυρόπουλος, αρχείο Βασίλη Σπυρόπουλου
Την επόμενη χρονιά θα ανταποκριθούμε στο κάλεσμα για συναυλία συμπαράστασης για τον Γιάννη Σερίφη, τον επί σειρά ετών «Συνήθη ύποπτο» ή «αθώο με αναστολή». Μεγάλη κινητοποίηση και μεγάλη συναυλιακή διοργάνωση στο Σπόρτιγκ, στα Πατήσια. Ομιλίες σωματεία, σύλλογοι, δημοσιογράφοι, δικηγόροι. Μουσικές Socrates, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Διονύσης Τσακνής, Τζίμης Πανούσης, Σπυριδούλα και η Οπισθοδρομική Κομπανία. Το κοινό είναι κύρια εξωκοινοβουλευτικών τάσεων. Η Σπυριδούλα θα παίξει με τον Νίκο Ζιώγαλα τραγουδιστή, τη Μελίνα Καρακώστα μπάσο και στα τύμπανα τον Παντελή Καραχισαρίδη Bees, τον μετέπειτα Sharp Ties. Οι Allmond Brothers της Αθήνας θα διακριθούν πάλι για την επιδραστικότητά τους. Θα φτιάξουν ένα κλίμα ομοψυχίας. Μετά τη Σπυριδούλα στο τέλος θα παίξει η Κομπανία. Η έκπληξη είναι η αποδοχή της Οπισθοδρομικής που θα παίξουμε τελευταίοι και μετά τον ροκ καταιγισμό θα δημιουργηθείμια διονυσιακή ατμόσφαιρα. Οι θεατές θα πηδήξουν από τις κερκίδες στην μπασκέτα και θα ξεκινήσει η χορευτική συμμετοχή. Χοροί ατομικοί. Το 1978 δεν πιανόντουσαν τα χέρια ακόμα για ομαδικό χορό. Η ακαμψία που άφησε η Χούντα κρατούσε ακόμα. Στο τέλος της συναυλίας μιλάμε με τη Σπυριδούλα για τις εκλεκτικές μας συγγένειες.
Άγγελος Σφακιανάκης, Γιάννης Εμμανουηλίδης, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Πέτρος Εξαρχάκος, Στράτος Στρατηγόπουλος, αρχείο Άγγελου Σφακιανάκη
Την επόμενη χρονιά η Οπισθοδρομική θα παίξει στο Κολωνάκι σε ένα απροσδιορίστου είδους κέντρο. «Κουασιμόδος». Λίγο μπαρ, λίγο ταβέρνα, λίγο ρεμπετάδικο. Σχεδιασμός δικός μας. Η επιχείρηση αλλουνού. Και το εγχείρημα είχε επιτυχία.
Εκεί έρχεται να διασκεδάσει το μέλος της Σπυριδούλας Παύλος Βακατάτσης που έλειπε στη Νέα Υόρκη. Ο Παύλος έπαιζε πλήκτρα τραγουδούσε και έγραφε στίχους. Εκείνο το βράδυ στον Κουασιμόδο περνάει καλά και γίνεται λιώμα. Παρενοχλεί λόγω σούρας τους γύρω. Η διεύθυνση τον στέλνει σπίτι του για να μην γίνουν επεισόδια. Το ίδιο βράδυ στο μεθύσι και στη ζοχάδα του θα γράψει τους στίχους «Νάυλον ντέφια και ψόφια κέφια». Φωτογραφίζει την Κομπανία. Μας κράζει κανονικά. Ακόμα και το ιστορικό «καπέλο» από τη «γύρα» που το φόραγα τιμής ένεκεν για ένα τραγούδι θα το καταγράψει. Παρουσιάζει τους στίχους στο συγκρότημα και οι «προβοκάτορες» γουστάρουν. Τη μουσική του ρεφρέν την είχαν οι Σπυρόπουλοι με χιουμοριστικούς στίχους. Τα στιχάκια ταιριάζουν με την punk διάθεση του ρεφρέν. Η εισαγωγή παίζεται με τρίτες σαν μπουζουκίστικη διπλοπενιά.
Το τραγούδι έγινε χιτ και είναι ένα από τα πιο αγαπημένα τραγούδια της ελληνικής ροκ σκηνής. Ο Βασίλης λέει ότι το τραγούδι το έγραψαν για τη γενικότερη ρεμπετοπληξία που είχε επικρατήσει.
Ευτυχώς που μας κριτικάρουν οι φίλοι μας και βγαίνει κανένα καλό τραγούδι γιατί με την αυτοκριτική λασπώσαμε.
Ευχαριστώ τον Μανώλη Νταλούκα, τον Γιώργο Κοτσμανίδη, τον Τάσο Φωτοδήμο και τον Βασίλη Σπυρόπουλο για την παραχώρηση των φωτογραφιών του αρχείου τους.
Δημοσιεύθηκε επίσης στην Athens Voice εδώ